Nepravedno zapostavljen u našoj istoriji umjetnosti, akademski slikar, Gačanin, Jefto Perić, jedan je od najznačajnijih predstavnika obojenog realizma u srpskoj likovnoj umjetnosti. Malobrojni Hercegovci upoznati su sa činjenicom da je upravo naš zemljak autor čuvene slike „Mrtva priroda“ iz 1939. godine, koja se smatra jednom od 60 najznačajnijih srpskih slika svih vremena, te jednim od najznačajnijih fragmenata postavke Spomen-galerije čuvenog Pavla Beljanskog.
Piše: Miloš Šupić
Jefto Perić rođen je 1895. godine u Gacku, gdje je završio osnovnu školu i gimnaziju. Svoje slikarsko školovanje i sticanje akademskih zvanja Jefto nastavlja u Zagrebu i Minhenu, na različitim prestižnim akademijama. U Zagrebu biva uhapšen i interniran, zbog odbijanja poziva za mobilizaciju, izjavivši kako „ne želi da se bori protiv svog naroda“. Renome zrelog umjetnika stiče na čuvenoj „Ècole Nationale Superieure des Beaux-Arts” u Parizu, a zanimljivo je da mu je jedan od mentora bio i čuveni francuski slikar neoimpresionizma, Pol Sinjak.
U Parizu, Jefto provodi dvanaest godina života, uobličavajući svoj slikarski izraz.
“Perić je prihvatio postupak slikanja brzim, isprekidanim potezima kojeg se čvrsto pridržavao do kraja svoje slikarske karijere. Beležeći isključivo ono što vidi, umetnik je gradio čvrstu kompoziciju koja se u početku odlikovala jasnim efektima svetlo-tamnog, ali je vrlo brzo zamenjena neutralnijim tonovima i blažom harmonijom boja. Pod uticajem intimizma, Perićeva paleta je postala vedrija, s većim površinama jarkih boja. Najviše je slikao pejzaže, gradske predele, intimističke enterijere s figurom, mrtve prirode i cveće, portrete i aktove, u kojima se ogleda njegovo naglašeno realističko ubeđenje” – stav je likovnih kritičara o uticaju pariškog perioda na Perićevo stvaralaštvo.
Veoma značajan momenat Perićevog života i stvaralaštva jeste prijateljstvo sa čuvenim srpskim diplomatom i kolekcionarom, Pavlom Beljanskim. Zahvaljujući svojoj skromnosti, znanju i kompetencijama, Perić je uživao ogroman ugled među svojim kolegama, koje su ga prepoznale kao velikog borca za prava umjetnika i njihovo materijalno zbrinjavanje. Čuvena je Jeftova opaska: “Umjetnici su uspjeli pronaći publiku za svoje radove, ali ne i kupce za svoje skulpture”
Zanimljivo je napomenuti da je do smrti bio vezan za svoje hercegovačko porijeklo i korijene, u svom slikarskom ateljeu pored raznih portreta, pejzaža, aktova, centralno mjesto na zidu zauzimale su gusle, neizmjerno je cijenio narodnu epsku poeziju, a saglasno svjedočenjima njegovih savremenika i prijatelja, nisu bili rijetki momenti kada bi ponosno zaguslao i zapjevao u hercegovačkom stilu. Bio je oženjen francuskom umjetnicom Sesil, a o njihovm privatnom životu ne zna se mnogo.
Preminuo je 31. marta 1967. godine, a danas se o njegovom stvaralaštvu i ličnosti, nažalost, veoma malo zna i govori.
